Matthew 22

Kwala maarya tɨka munne keꞌbaꞌnanyavɨnesɨ.

(Lukɨ 14:15-24)

1Jizaazai kuna wɨdada keꞌbaꞌnanya pɨrɨꞌ dara wɨdɨna 2“Sɨgunyavɨya maremwaaideꞌ darebaaibɨsasɨ. Aꞌmwe kingɨyai gannya gawaalɨvaangerɨne kwala maarya munne naangeꞌ yɨna. 3Tɨka wapaaya naanga yovɨrawakɨna yaka sɨnnawɨ aꞌmwe pwaraavɨ tɨka munne nyaꞌneraavɨ yagaala mena wɨdɨthaakwakeraavɨna yagaala wɨdaasɨna. Gamɨre wɨdaayadɨvɨsaraavɨ, jaka wɨjɨvwaramaaryaꞌneraavɨ sahwaraayawɨnna maryaasɨna. Maryaasɨna kyaꞌ wɨdaayadɨvɨsara sara wɨdɨna kyeꞌ sahwara sɨmunyangɨ muvuꞌnyakera ‘Aala! Mabi yɨdeinyɨ,’ dɨna. 4‘Mabi yɨdeinyɨ,’ desavɨdaaꞌnyɨ ganɨmaangei wɨdaayadɨvɨta pwaraavɨ wɨdɨna ‘Aꞌmwe jaka wɨdɨweraayawɨnna wawopɨjɨ dara duzɨla! “Yɨthaanyi, nɨmɨre tɨka munne mena yovɨrawakɨvanɨge. Bulɨmakaawoya naangerajɨ dɨwɨnya mɨnarɨnakerajɨ mena tamapɨraayɨna. Nabaai yuya pɨnɨjɨ mena yovɨrawakɨwo warɨka. Kwala maaryaꞌnegaaꞌ jɨkabila!” ’ 5Wɨdaayadɨvɨsara yagaala dazaꞌ wɨdaawɨna yeꞌ. Kɨrɨꞌ sahwara kadɨka muꞌnyɨna yeva kaanya yɨwɨnamaꞌna. Pwai gannya wawɨnyawɨnna wɨna, pwai mubyaꞌnei gannya sɨtɨwaayavɨna kaanna wɨna. 6Sara yɨna kyeꞌ kɨrɨꞌ pwara kingɨyare wɨdaayadɨvɨsaraavɨ galalɨmwanna yɨna yeva bɨrala yɨna, mala tamɨna, yɨnahu tamakɨna. 7Sarevɨdaaꞌnyɨ kingɨyarɨ sɨnna tɨka davɨna kwiaꞌ gannya aawɨlasaraavɨ maryaasɨna kyaꞌ aawɨlasara wɨdaayadɨvɨsaraavɨ tamaketa saraavɨ tamakyaꞌnera wɨna yeva sara mena yeva sahwaraavɨre anga naangeꞌ dɨka yɨraꞌna. 8Sara kyeꞌ kingɨyai wɨdaayadɨvɨsaraavɨ wɨdɨna ‘Tɨka munne kwala maaryaꞌne mena yovɨrawakɨwaasa warɨka. Kɨrɨꞌ aꞌmwe nɨmɨ jaka wɨdɨwera sara galazekɨvaimwaasara yɨnɨga wiꞌna yɨpɨꞌdera mɨka. 9Sarevɨdaaꞌnyɨ yuya tutaamaanga yalabɨnya yɨkebanya kaanya jamarila! Nabaai aꞌmwe yuyaraavɨ tɨnna wanganapɨjɨ tɨka munnenna jaka duzɨvwaramakabila!’ 10Sara wɨdɨna kyaꞌ wɨdaayadɨvɨta dazara tutaanya yuya sabanyana yɨwɨnamaꞌna yɨna yeva aꞌmwe yuyaraavɨ mariꞌbwaꞌna. Aꞌmwe kayaaꞌnanyarajɨ aꞌmwe tewaanyarajɨ mariꞌbwaꞌna. Mudɨkanga saba bamwaaina yeva yunebanna mɨlalɨmwagaꞌna.

11Aꞌmwera walamwaaina yadaapi kingɨyai tɨnna wanganyaꞌnei wɨlaabɨna. Wɨlaabɨna yaka aꞌmwe pwarɨ kwala maaryaꞌne baazɨꞌmaꞌnyaꞌ nawɨꞌnyaꞌ mamarakyakerɨ tɨnna wanganna. 12Tɨnna wanganna yaka wɨdɨna ‘Aꞌmweigɨ, kwala maaryaꞌne baazɨꞌmaꞌnya mamarakyagɨna kuta dawɨnna gathaꞌdara bwimwaanyaigɨnaka?’ Sara wɨdɨna kyaꞌ kɨrɨꞌ sai yagaala maayai. 13Sarevɨdaaꞌnyɨ kingɨyai wɨdaayadɨvɨsaraavɨ dara wɨdɨna ‘Sarɨmɨ gamɨre sɨvɨla asangɨ wɨla galapwɨyapɨjɨ mwasɨlaa jɨhɨnyavɨ mwaaladeꞌna dɨmaralɨvaramila! Jɨhɨnya dazavɨ aꞌmwera kɨnna dadɨvɨꞌ kunnya maangerɨka kɨjɨvainadɨvɨsarera.’” 14Sareꞌ dareꞌnesɨ. Keꞌbaꞌna sara wɨdɨna yaka wɨdɨna “Yo, Gotɨyai aꞌmwe kwalaalyaraavɨ jaka wɨdadelyɨra. Kɨrɨꞌ sai gave pwaraavɨna pwaraavɨna dahɨlakadelyɨ. Aꞌmwe kwalaalyara kadɨka muꞌnyɨ yadɨvɨꞌ gamɨnyawɨnna mabyadɨvɨsare.”

Sizaarɨ taakɨzɨya wɨjaayaꞌna Jizaazarɨ yɨwaaravesaꞌnesɨ.

(Maakɨ 12:13-17; Lukɨ 20:20-26)

15Perɨzɨyara Jizaazarɨna yagaalyaꞌ daawɨna “Sarɨ wɨla galapwɨyaꞌnevɨ nemɨ yagaalyaꞌ gara jamungajakaajɨwona? Sai yagaala kayaaꞌnanyaꞌ kudozɨ yaawiai naanyavɨ lɨvapadevaaibɨꞌ pwɨyaana!” 16Dɨnyɨna yeva jamungajakɨna yeva kumɨre mɨdɨdɨvɨsaraavɨjɨ Kingɨya maalɨkei Erotɨyare kwaraavɨjɨ wɨdaasɨna kyeꞌ Jizaazaryawɨnna yɨꞌmavaawɨna yɨna yeva “Kwaasɨyagaala kudawaajɨ sai navɨka mwaalojɨ yaasɨwaꞌna kanedozɨ wɨla yɨraana!” deva wɨdɨna “Wɨjɨwaakyaigɨ, nemɨ yawɨꞌmanɨgo ‘Gɨmɨ aꞌmwe yɨdaꞌmaraangeigɨnyɨra. Nabaai yagaala yune nebulyaꞌnanyavɨ Gotɨyarebwi wɨjɨwaakadɨnyaigɨnyɨra. Gɨmɨ aꞌmwe pwarɨna sɨmunya kwalaalya yawɨꞌdɨnyaigɨ mɨka. Aawa. Aꞌmwe yuyaraavɨ yagaala avaainanya wɨjɨwaakadɨnyaigɨnyɨra.’ 17Sarevɨdaaꞌnyɨ dɨnedana! Gɨmɨ gara yawɨꞌmanɨgɨna? Yunebanne Kingɨyai Sizaarɨ taakɨzɨya wɨjaayaꞌnebwi tewaanyabwi dɨngaka? Gotɨyai ‘Kayaaꞌnanyabulyɨ,’ yawɨꞌdei dɨngaka?” 18Kɨrɨꞌ Jizaazai kumɨre sɨmunya kayaaꞌnanya sabwi yawɨranganna yaka wɨdɨna “Kwaasɨyaihi, yaamɨjɨ beꞌna nyɨjɨwaaimanɨgava! 19Taakɨzɨya wakyaꞌne nɨgwia puꞌ dɨnyɨbwarɨdaakwila!” Wɨdɨna kyaꞌ sahwaryawɨnna nɨgwia sɨꞌ makabɨna. 20Nɨgwia sɨꞌ makabɨna kyeꞌ sai sɨkɨna yɨdaanganna “Aꞌmabaala dathasɨ yaya dathasɨ saꞌ aarɨnevaka?” 21Yɨdaanganna kyaꞌ wɨdɨna “Sizaarɨnesɨra.” Wɨdɨna kyeꞌ wɨdɨna “Sareꞌna Sizaarɨne sa Sizaarɨna durɨvɨkɨryidengɨra. Nabaai Gotɨyare sa Gotɨyarɨna durɨvɨkɨryidengɨra.” 22Yagaala saꞌ kadɨka wɨꞌneva lɨka yɨwaainyɨna. Lɨka yɨwaainyɨna yadɨvɨꞌ sarɨ yagalyaꞌmaꞌna yɨna yeva kaanna wɨna.

Aꞌmwera baidɨvɨꞌ ayɨna dɨkaasaꞌna yɨwaaravesaꞌnesɨ.

(Maakɨ 12:18-27; Lukɨ 20:27-40)

23Yɨrɨka dazarɨkɨ Sazuzɨyara gamɨnyawɨnna bɨna. Sazuzɨyara dara dadɨvɨsare “Aꞌmwera balɨna yadɨvɨꞌ ayɨna dɨkaapɨꞌdera mɨka. Aawa. Yɨnahu baidɨvɨsarera.” Gamɨnyawɨnna bɨna yeva dara yɨwaaraꞌna 24“Wɨjɨwaakyaigɨ, Ne Mozɨzai kɨwɨnya dara dɨnɨkesɨ. Aꞌmwe pwai kaimɨraavɨmaayai kabalojɨ gahwaalaangei gamɨre aꞌmwevɨ kwala maarojɨ gathaakaanga baryarɨne kaimɨraaya yɨmavɨdaakuna yana! 25Sara dɨnɨkeꞌna kɨgaaꞌ ata purɨdaaꞌnyɨ pwaraala kɨdaraka nemɨjɨyadaraka mwaalesare. Nabaai aaya mudɨkei kwala maaraka mwaalakegaaꞌ mena balɨna. Sai kaimɨraaya maayai balakevɨdaaꞌnyɨ gamɨre aꞌmwe dazavɨ gahwaalaangei kwala maarɨna yaka nabaai sahwalyɨ kaimɨraaya maayai balɨna. 26Nabaai ayahidaaꞌnyai avaala sana yɨna, nabaai ayawɨdaasalyɨ. Sana sana yɨwɨna yeva aaya wɨryaakei yune ata purɨdaaꞌnyɨ pwaraala sai avaaina yɨna. 27Yuyara mena balɨna kyeꞌ aaya dɨvidaaꞌnyɨ aꞌmwe kɨrɨsɨ balɨna. 28Sarevɨdaaꞌnyɨ aꞌmwe bainɨkera ayɨna dɨkaasagaaꞌ aꞌmwe dazaꞌ ata purɨdaaꞌnyɨ pwaraala saraavɨ aꞌmwe aaihwareꞌ mwaaladevaka? Sareꞌ dareꞌnesɨ. Yuyara kwala maaresaꞌna aaihwareꞌ mwaaladevaka?”

29Jizaazai jaꞌnawɨdɨna “Gotɨyare yagaala dɨnɨkengɨjɨ Gotɨyare dɨragɨnya kɨrɨvɨnajɨ myawɨrivanɨgata sarevɨdaaꞌnyɨ nayaa myawɨryadɨvɨꞌ dɨwaasaihɨlyɨ. 30Sareꞌ dareꞌnesɨ. Aꞌmwe bainɨkera ayɨna dɨkaasagaaꞌ aꞌmwera kwala ayahi mamaaryɨ yɨpɨꞌderera. Nabaai aꞌmwe kwala ayahi mamaaꞌnyɨ yɨpɨꞌdengɨra. Aawa. Sɨgunyavɨ ejelɨyara kwala mamaaryarabɨsara mwaaibɨꞌderera. 31Nabaai bainɨka sara ayɨna dɨkaasaꞌna Gotɨyai sarɨmɨre Ne sɨnnyawɨnyaraavɨ yɨhɨzaake yagaalyaꞌ madanganyadɨvɨsaihi daaka! Gotɨyai Ne Mozɨzarɨ wɨjaakeꞌ dara dɨnɨkesɨ. 32Dahaaꞌ kuna nɨmɨ Evɨraamɨmɨre Gotɨyainyɨra. Aazakɨmɨre Gotɨyainyɨra. Jaikopɨmɨre Gotɨyainyɨra. Sara dɨnɨkeꞌna sahwai aꞌmwe bainɨkeraavɨre Gotɨyai mɨka. Aawa. Gamɨre bainɨkeraavɨ kuna maremwaaidelyɨ. Gamɨnyɨne aꞌmwe gaala mwaaihasaraavɨre Gotɨyalyɨ.” 33Gamɨre yagaala saꞌ kwala bwaꞌnaanya kadɨka wɨꞌneva lɨka yɨwainɨgulaawɨna yeꞌ.

Gotɨyare kɨwɨnya naangeꞌnesɨ.

(Maakɨ 12:28-34; Lukɨ 10:25-28)

34Perɨzɨyara dara wɨꞌnesaꞌ “Yɨthaanyi, Sazuzɨyaraavɨ kumɨre yagaalyangɨ maange galabɨpaimwakei daaka!” Sara deva gamɨnyawɨnna yɨꞌbwaꞌnaabɨna. 35Yɨꞌbwaꞌnaabɨna yeva kumɨjɨya pwai kɨwɨnya sɨduꞌnakei “Yɨwetawakya dana!” daka yɨjɨwaalyaꞌna yɨwaaraꞌna 36“Wɨjɨwaakyaigɨ, kɨwɨnya yuyangɨ wavɨlavaka naanga wavɨlavɨkeꞌ kɨwɨnya berɨvaka?” 37Yɨwaaraꞌna kyaꞌ wɨdɨna “Gɨmɨre Naangei Gotɨyarɨna gɨnnya sɨmunyavɨ yunebanna tewaanya gɨvuꞌnana! Gɨnnya kuryai sahwarɨ yɨlaaya yɨnɨga wiꞌna wɨmaryana! Gɨnnya sɨdusavɨ yunebanna sahwarɨ jawɨrangana! Gɨnnya sɨmunyavɨ yunebanna, gɨnnya kuryarɨ yunebanna, gɨnnya sɨdusavɨ yunebanna gɨmɨre Naangei Gotɨyarɨna tewaanya gɨvuꞌnana! 38Kɨwɨnya dazaꞌ naangesɨ. Saꞌ gamɨ wana naanga nebulyasɨ. 39Nabaai ayawɨdaasaꞌ dazahɨrɨꞌ saꞌbɨsasɨ. Saꞌ daresɨ. Gɨmɨnyɨna kale gyadevaaibɨꞌ aꞌmwe pwaraavɨna kale tewaanya gyana! 40Kɨwɨnya pɨrɨwaala dazawaai kɨwɨnyangɨne yagaala yuya kaavɨlyawaai, nabaai Gotɨyarɨ wɨꞌneva wɨjaata pɨropetɨyaraavɨre yagaala kaavɨlyawaalyɨ.”

Jizaazai Perɨzɨyaraavɨ Kɨraazɨtɨyarɨna yɨdaanganakeꞌnesɨ.

(Maakɨ 12:35-37; Lukɨ 20:41-44)

41Perɨzɨyara kuna yɨꞌbwaꞌnemwaaidapi Jizaazai kumɨnyɨ yɨdaanganna 42“Sarɨmɨ Kɨraazɨtɨyarɨna Gotɨyai maryasaabyarɨna gara yawɨꞌmanɨgava? Sai kaimɨraaya aaihwarelaka?” Yɨdaanganna kyaꞌ sahwara wɨdɨna “Ne Devitɨmɨre Kaimɨraayalyɨra.” 43Wɨdɨna kyeꞌ wɨdɨna “Nabaai Kurya Tewaanyai Devitɨmɨ sɨmunya kujayaaꞌ Devitɨ gathaꞌdareꞌ wɨdɨna ‘Naangeigɨ!’ Dara dɨnɨkesɨ.

44Naangei nɨmɨre Naangerɨ dara wɨdaꞌ
‘Gɨmɨ nɨmɨre aangasɨmagɨ dɨragɨnyaba dɨmwaala!
Nabaai dɨvidaaꞌnyɨ gɨmɨre yɨkamaangeraavɨ dathɨwagɨdeinyɨ.
Gɨmɨre sɨvɨlyɨraarɨ amwi dathɨwagɨderaavɨ marulawakɨdehaaꞌnanyɨ.’
45Sara dɨnɨkeꞌna yɨ Devitɨ wɨdakei ‘Naangeigɨna,’ sahwai ‘Devitɨmɨre kaimɨraayalyɨreva,’ gathaꞌdarevaka?” 46Sara wɨdɨna kyaꞌ gamɨre yagaala saꞌ yɨnɨga wiꞌna jaꞌnawɨdakei aꞌmwe pwai kwai mɨꞌ. Sahwara dara myawɨryesaꞌ “O, Kɨraazɨtɨyai Gotɨyare Gawaalɨvaangei daaka!” Majeva nabaai yɨrɨka dazarɨkɨ yɨdaanganyaꞌnenna lɨka gaai yeꞌ. Nabaai dɨvidaaꞌnyɨ majaꞌnawɨjɨ yɨpɨnera pɨnɨnna midaanganyɨ yɨna yeꞌ.

Copyright information for BYR